How to get 1024x768 Resolution on mini laptop with Windows 7

What a hack! I discovered the issue of max resolution on my HP mini laptop 110-3736 one day after purchase. It had a max resolution of 1024x600. But my Canon Zoombrowser and EOS Utility refused to install saying min resolution required is 1024x768. Half days searching on net and when the Netbook Resolution Customizer Version 1.0 beta2 failed, I found this. Voila! This has worked. My notebook is now fooled to believe that it supports higher resolutions.

1024x768 Resolution on NetBook with Windows 7 ~ CE's Geekbook

লাডাখৰ বন্যতাত সাত দিন

কিছুমান ভাল অনুভূতি হয়তু জীৱনত পলমকৈয়ে হয় ৷ ছল্লিশৰ দুৱাৰদলিত ভৰি দি জীৱনৰ প্ৰথমটো ট্ৰেকিং অভিজ্ঞতাই মোক বাৰুকৈয়ে চুই গল ৷

ট্ৰেকিং কৰি চাবলৈ মনত এটা খদুৱনি আছিল ৷ সেয়েহে ONGC হিমালয়ান সন্থাৰ চন ২০১১ ৰ বাৰ্ষিক ট্ৰেকিং অভিযানৰ বাবে মনোনিত হোৱাত মই উত্ফুল্লিত হৈছিলো ৷ কিন্তু বিস্তৃত ভ্ৰমণসূচী হাতত পৰাত পেটে পেটে অলপ ভয়ো খালো ৷ লাডাখৰ যন্সকাৰ অঞ্চলৰ মাজেৰে প্ৰায় ১০০ কিমিৰ বাটৰ ৮ দিনীয়া এটা বিশাল অভিযান ৷ ট্ৰেকটো হিমাচলৰ দাৰচা (লাহোল - স্পিটি)ৰ পৰা আৰম্ভ হৈ লাডাখৰ পাদুমত শেষ হব ৷ বাটত ১৬৭০০ ফুটত স্থিত ছিঙ্গোলা গিৰিপথ অতিক্ৰম কৰিব লাগিব ৷ আমাক জানিব দিয়া হল যে এইটো ONGCHA ৰ বুৰঞ্জীত কৰিব ওলোৱা সকলোতকৈ কঠিন অভিযান ৷ পাৰিমনে  - প্ৰশ্নটোয়ে মাজে মাজে মূৰ ডাঙি উঠিছিল ৷

বিগত দুবছৰত মই লাডাখ যাওঁবুলিও সময়ৰ অভাৱত যাব পৰা নাছিলো ৷ যঠেষ্ট চৰ্চিত মানালী - লেহ পথটো মোৰ গাড়ীৰে ভ্ৰমণ কৰিব বৰ মন আছিল ৷ এটিয়া মই সেই বাটৰ আধা খোজ কাঢ়ি যাবলৈ সুযোগ পাইছো ৷ সেয়েহে ভয়টোক পেটৰ ভিতৰতে থাকিব দি মই অনুশীলন আৰম্ভ কৰিলো ৷ দৈনিক প্ৰায় ৪০ - ৫০ মহলা খটখটীৰে বগাই নিজকে সাজু কৰিছিলো ৷ কিন্তু তথাপিও মাজে মাজে মনলৈ আহিছিল - পাৰিমনে ? মই আগতে দুবাৰ ১৪০০০ ফুট উচ্চতালৈ গৈছিলো ৷ কিন্তু প্ৰায় ১৭০০০ ফুট উচ্চতাত বায়ুমণ্ডলৰ তৰলতাৰ অনুভৱ মোৰ বাবে এটা নতুন অভিজ্ঞতা হব ৷

এক দীঘল আৱেগিক অপেক্ষাৰ মূৰত দিনতো আহিল ৷ মানালীৰ পৰা বেয়া বতৰ আৰু তাতোকৈয়ো বেয়া পথ অতিক্ৰম কৰি আমি দাৰচাত উপস্থিত হলো ৷ তাত আমাক কোৱা হল যে ট্ৰেকিং প্ৰায় ১৫ কিমি নিলগত পালামূৰ পৰাহে আৰম্ভ হয় ৷ আমাৰ লগত যাবলগীয়া মালবাহী ঘোৰাবোৰ পালামূতহে অপেক্ষা কৰি আছে ৷ দিনটোৰ অধিকতম সময় ভূস্খলনত আৱদ্ধ হৈ থকা বাবে পালামূ পাওঁতে ৰাতি হল ৷ ততাতৈয়াকৈ কেম্প পাতি নৈশ ভোজনৰ তৈয়াৰিত সকলো লাগি পৰিল ৷ ওচৰতে BRO ৰ বনুৱাৰ কেম্প কিছুমান আছিল ৷ নিশা বতাহত সিহঁতৰ সঙ্গীত ভাঁহী আহিল ৷ কিছুসময়ৰ পিছত সকলো শান্ত হৈ পৰিল ৷ এক কাঁহ পৰি জীণ যোৱা পৰিৱেশ ৷ এটা ক্লান্তকৰ দিনৰ অন্তত টোপনিৰ কোলাত নিজকে এৰি দিলো ৷

কেম্পৰ প্ৰথম নিশাৰ অভিজ্ঞতাৰ পৰা শিকিলো যে অধিক উচ্চতাত ভাল টোপনি কেৱল দুই-তিনি ঘণ্টাৰ বাবেহে আহে ৷ বাকি ৰাতি চিলমিল টোপনিতেই কাটি যায় ৷ পুৱা কেম্পৰ চাৰিওফালৰ নৈসৰ্গিক সৌন্দৰ্য্যই মন পুলকিত কৰি তুলিলে ৷ মনত এক নতুন শক্তিৰ সঞ্চাৰ হল ৷ দুদিনৰ অৱকাশৰ পিছত উজ্বল ৰদ চমকি আছিল ৷ এক নতুন উদ্যমৰে আমি সকলো যন্সকাৰ-চুমদু অভিমুখে ট্ৰেকিংত ওলাই পৰিলো ৷ জীৱনৰ এক অনবদ্য যাত্ৰাৰ এয়া আছিল আৰম্ভণি ৷

যন্সকাৰ-চুমদুলৈকে বাটছোৱা কঠিন নাছিল ৷ দ্বিতীয় নিশাৰ কেম্পটো যন্সকাৰ-চুমদুত মুকলি উপতক্যাত লাগিছিল ৷ তাত কিছু বিদেশী পৰ্য্যটকেও কেম্প লগাইছিল ৷ ঠাইখনৰ উচ্চতা প্ৰায় ১২৫০০ ফুট আছিল ৷ আমাৰ যাত্ৰাৰ প্ৰথম দুদিন নেৰানেপেৰা বৰষুণ দি আছিল যাৰ ফলত উপৰৰ ঠাইবোৰত হিমপাত হৈছিল ৷ স্থানীয় লোকসকলে আমাক ওপৰত অধিক তুষাৰ থকাৰ সম্ভাৱনীয়তাৰ বিষয়ে সকীয়াঁই দিছিল ৷ এইটো দলটোৰ বাবে এটা চিন্তাৰ বিষয় আছিল ৷ সেয়েহে আজিৰ দিনটোৰ ফৰকাল বতৰ আৰু উজ্বল ৰদে আমাক আশাবাদী কৰি তুলিছিলে ৷ আৰু এদিনৰ ৰদে যঠেষ্ট তুষাৰ গলাই আমাৰ বাবে পথটো সাধ্যকৰ কৰি তুলিব ৷

প্ৰকৃত ট্ৰেকিং যন্সকাৰ-চুমদুৰ পৰাহে আৰম্ভ হল ৷ উপতক্যা এৰি আমি যন্সকাৰ নদী পাৰ কৰিলো ৷ ইয়াৰ পাৰ প্ৰায় ঠিয় পাহাৰ বগোৱা আৰম্ভ হল ৷ সোনকালেই আমি ১৩০০০ ফুটতকৈ অধিক উচ্চতা পাৰ কৰিলো ৷ তৰল বায়ুৰ অক্সিজেনহীনতাৰ অনুভৱ ভালকৈয়ে কৰিলো ৷ প্ৰতিটো খোজেতে  প্ৰয়াসৰ প্ৰয়োজন হল ৷  মাজে মাজে মূৰটো ঘূৰোৱা যেনো লাগিল ৷ সঘনাই বিৰতিৰ প্ৰয়োজন হল ৷ দীঘল দীঘল উশাহ টানি অক্সিজেনৰ প্ৰয়োজনীতা পূৰা কৰিছিলো ৷ লাহে লাহে শৰীৰৰ পাৰিস্থিতিক অনুকূলনে যাত্ৰা কিছু সহজ কৰি পেলালে ৷

বিশাল পাহাৰৰ নিৰৱতাৰ মাজেৰে অকলে খোজ কঢ়াৰ অনুভূতি এক পাহৰিব নোৱাৰা অভিজ্ঞতা ৷ মই নিজকে এক অনন্য বন্যতাৰ মাজত পাই মোহিত হৈ গৈছিলো ৷ জনবসতিৰ পৰা আমি কমেও দুই-তিনিদিনৰ দূৰত ৷ দূৰ-দূৰলৈ কেৱল পাহাৰ আৰু পাহাৰ ৷ নিশব্দতাৰে থিয় হৈ থকা পাহাৰবোৰে যেন আমাক দেখিও নগণ্য কৰিছিল ৷ ৷ পাহাৰৰ দাঁতিয়েদি লুংলুঙিয়া পথেৰে আমি যেন মূখ খুলি থকা পাহাৰবোৰৰ পেটলৈ সোমাই গৈ আছিলো ৷ কিমান যে পাহাৰ পাৰ কৰিলো তাৰ হিছাৱ নাই ৷ বৰষুণৰ বাবে ঠায়ে ঠায়ে পথটো ভাঙি গৈছিলে ৷ কিছুমান ঠাইত পথৰ অৱস্থা দেখি বুকুখন চিৰিং কৰি মাৰিছিলে ৷ পিছলিলে চিধাই তলত ৷ মনতে ভাৱিছিলো যে কি কছু উঠিছিলে পাহাৰত আহি এনেদৰে মৰিবলৈ ৷ ঘৰত এৰি থৈ অহা পত্নী আৰু জীয়ৰীৰ মূখ কেইখন ভাঁহি উঠিছিল ৷ বাট এটাই আছিল ৷ ঘূৰি যোৱাৰ প্ৰশ্নয়েই নাছিল ৷ ভগৱানক স্মৰণ কৰি ভৰি আগ বঢ়াইছিলো ৷

তৃতীয় দিনাৰ কেম্পটো আমাৰ বেছ কেম্প আছিল ৷ ইয়াৰ পৰা আমি ছিঙ্গোলা গিৰিপথটো পাৰ কৰাৰ প্ৰচেষ্টা কৰিম ৷ প্ৰায় ১৪৫০০ ফুট উচ্চতাত এক তুষাৰাবৃত ঠাইত কেম্পটো লাগিছিল ৷ ঠাইখনৰ নাম আছিল চুমিক-নাকপো ৷ সেইদিনা আমি প্ৰায় ৮ ঘণ্টা ট্ৰেকিং কৰিলো ৷ পিছবেলা হঠাতে বতৰ বেয়া হল আৰু হাড় কপোৱা ঠাণ্ডা বতাহ ববলৈ ধৰিলে ৷ তাপমান শূন্যৰ তলতেই আছিল ৷ চাৰিওফালে কেৱল বৰফ ৷ কিছুদূৰত এখন হীমশীতল নদী বৈ আছিল ৷ ঠাণ্ডাৰ বাবে ভোক নাইকিয়া হৈ গৈছিলে ৷ মই নিশাৰ সাজ খাবলৈ এক বৃথা চেষ্টা কৰিলো ৷ দলৰ প্ৰায়বোৰৰেই সেই অৱস্থা আছিল ৷ কেইজনমান সদস্যৰ উচ্চতাজনিত ৰোগৰ (HAS – High Altitude Sickness) লক্ষণ পৰিলক্ষিত হল ৷ সেইদিনাৰ অভিজ্ঞতাৰ বিষয়ে ভাবিলে এতিয়াও কপনি আহে ৷ পানী ছুলে হাতখন চিঙিযাবযেন লাগিছিল ৷ পুৱা শৌচ কৰাতো আন এটা ভয়ানক অভিজ্ঞতা আছিল ৷

চতুৰ্থ দিনটো অভিযানটোৰ সফলতাৰ বাবে মহত্বপূৰ্ণ দিন আছিল ৷ যদি গিৰিপথটোত অধিক মাত্ৰাত বৰফ থাকে তেনেহলে পাৰ কৰাটো সম্ভৱ নহব ৷ আগদিনা আমি বিপৰীত ফালৰ পৰা অহা এটাও দল পোৱা নাছিলো ৷ ই চিন্তাকৰ আছিল ৷ ৰাতিপুৱাৰ বতৰটোও নিৰাশাজনকেই আছিল ৷ কিন্তু ডাৱৰীয়া যদিও বৰষুণ দিয়া নাছিল ৷ আগলৈ যোৱাৰ বাহিৰে আন কোনো গত্যন্তৰ নাছিল ৷ হৰিৰ নামলৈ সকলো আগবাঢ়িলো ৷ প্ৰায় দুঘণ্টামানৰ পিছত প্ৰথমটো ভাল খবৰ পালো ৷ বিপৰীত দিশৰ পৰা অহা স্থানীয় লোকৰ দল এটাই খবৰ দিলে যে ওপৰত কেৱল এক দেৰফুট মানহে বৰফ আছে আৰু আমি গিৰিপথটো পাৰ কৰা কঠিন নহব ৷ বাটত আমি আৰু দুটা দল লগ পালো ৷ এতিয়া আমি আশ্বাসিত হলো যে আমাৰ অভিযানটো সফল হৱ ৷

এদুপি দুদুপিকৈ আমি আগবাঢ়িছিলো ৷ পঠছোৱা যঠেষ্ট ঠিয় আছিল ৷ উচ্চতা বঢ়াৰ লগতে বায়ুমণ্ডলৰ তৰলতাও বাঢ়িছিল ৷ প্ৰতিটো খোজেৰ বাবে যেন অতিৰিক্ত প্ৰয়াসৰ প্ৰয়োজন হৈছিল ৷ কিন্তু আমি উৎসাহ হেৰুৱা নাছিলো ৷ এয়া আছিল আমাৰ শাৰীৰিক সামৰ্থ্যৰ কঠিন পৰীক্ষা ৷ ওপৰ পাঁও পাঁও হওতে বতৰতোও সলনি হল ৷ প্ৰখৰ ৰদে আমাক স্বাগতম জনালে ৷ বৰফৰ মাজদি ঘোৰাৰ পথচিহ্নৰ ট্ৰেক পৰিদৃষ্ট হৈ আছিল ৷ প্ৰায় ১ কিমি বাট বৰফৰ মাজেৰে খোজ কাঢ়ি আমি চিহ্নিত শীৰ্ষস্থানত উপস্থিত হলো ৷ অৱশেষত শাৰীৰিক সহিষ্ণুতাৰ পৰিধি লম্ভি আমি সফল হলো ৷ ছিঙ্গোলাৰ শিখৰত ওপস্থিত হৈ আমি পৰস্পৰক অভিনন্দন জনালো ৷ অভিজ্ঞ সকলে জনালে যে ১৬৭০০ ফুটৰ উচ্চতা দলৰ নতুন সদস্যসকলৰ বাবে এক অন্যতম সফলতা ৷ ই মোৰ জীৱনৰ এটা পাহৰিৱ নোৱাৰা ক্ষণ ৷ সাফল্যতাৰ অনুভূতিত মই আৱেগিত হৈ পৰিলো ৷ পৰিয়ালক আৰু ভগৱানক ধন্যবাদ জনালো ৷ ফটফটীয়া নীলা আকাশৰ তলত যেন এখন বিশাল বৰফৰ চাদৰে পাহাৰবোৰক ঢাকি থৈছিল ৷ বৰফত প্ৰতিফলিত হোৱা বাবে ৰদৰ প্ৰখৰতাই যেন হাত আৰু মুখবোৰ পুৰি গৈছিল ৷ কিছু তলতে এটা হিমবাহৰ পৰা সোঁৱে-বাঁৱে দুখনকৈ নদীৰ উৎপত্তি হৈছে ৷ মোৰ মানসপটত সেই ক্ষণকেইটা চিৰদিনৰ বাবে আৱদ্ধ হৈ গল ৷

লাহে লাহে আমি তললৈ নামিলো ৷ বৰফত বাৰে বাৰে পিছল খোৱাৰ বাবে গতি মন্থৰ আছিল ৷ সেইদিনা আমি প্ৰায় ১১ ঘণ্টা ট্ৰেকিং কৰিব লগা হল ৷ নিশাৰ কেম্পটো লখাঙ্গত (১৪০০০ ফুট) লাগিছিল ৷ ভাগৰত আমি প্ৰায় সকলো জুৰুলা হৈছিলো ৷ দিনটোৰ সফলতাৰ আনন্দই হয়তো মনত ভাগৰৰ ভাৱটোক দমাই ৰাখিছিল, কিন্তু শৰীৰটো বিশ্ৰামৰ বাবে হাহকাৰ কৰি উঠিছিল ৷ আৰু এটা নিশা মই নোখোৱাকৈয়ে শুই গলো ৷

পঞ্চম দিনাৰ ট্ৰেকিং আনন্দকৰ আছিল ৷ সেইদিনা আমি প্ৰায় ২০ কিমি পথ খোজ কাঢ়িছিলো যদিও পথটোৰ বেছিভাগ সমভূমিত আছিল ৷ পথটোৰ নৈসৰ্গিক সৌন্দৰ্য্যই আমাক আভিভূত কৰিছিল ৷ লাডাখৰ এই দৃশ্য খুব কম পৰ্য্যটকেহে দেখাৰ সুযোগ পায় ৷ ভাৰতীয় পৰ্য্যটক আমি এজনো লগ নাপালো ৷ কিন্ত ইউৰোপীয় পৰ্য্যটকৰ ভালেকেইটা দল আমি লগ পাইছিলো ৷ ৮-১০ দিনীয়া ট্ৰেকিং কৰা মানুহ ভাৰতত কম ৷ দিনটোৰ অন্তত আমি কাৰ্গিয়াক গাঁওত উপস্থিত হলো ৷ ৫ দিন ট্ৰেকিংৰ পিছত এইটো প্ৰথম জনবসতি পালো ৷ ইমান দূৰ্গম ঠাইত কেনেদৰে মানুহ থাকে ভাৱি আচৰিত লাগিল ৷ ই এখন বেলেগ পৃথিৱী য’ত আজিও আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱ পৰা নাই ৷ গাঁৱত প্ৰশাসনৰ দ্বাৰা এটা ছেটেলাইত ফোন দিয়া হৈছে ৷ কিছু সহযোগীয়ে ফোনৰ জৰিয়তে ঘৰৰ খবৰ-খাতি ললে ৷ নিশাৰ কেম্পটো গাঁৱৰ বাহিৰত লাগিল ৷ মুকলি ঠাই হোৱা বাবে কোবাল বতাহে আমাৰ কেম্পবোৰ কপাঁই থাকিল ৷ মাজে মাজে এনে লাগিছিল যে উৰুৱাই লে যাব ৷

পৰৰ্ৱত্তী দুদিনৰ যাত্ৰাত আমি কাৰ্গিয়াকৰ পৰা ইচাৰলৈকে আন কেইখনমান গাঁও পাইছিলো ৷ ইয়াৰ ভিতৰত তিস্তা আৰু পূৰ্ণে মূখ্য গাঁৱ আছিল ৷ প্ৰতিখন গাঁৱৰ পদুলিত বৌদ্ধ ধৰ্মীয় স্তুপ আৰু মণ্ডপ শাৰী শাৰীকৈ সজোৱা আছিল ৷ এইবোৰৰ আকাৰ,আৰ্হি আৰু ৰুপাংকন গাঁৱবোৰৰ সম্বৃধিৰ প্ৰতীক ৷ লোকসকলে আলু,মটৰ আৰু জৱৰ খেতি কৰে ৷ একেবাৰে গছ-গছনি নথকাৰ বাবে জলাবলৈ কেৱল গোৱৰৰ পিঠাহে ব্যৱহাৰ কৰে ৷ য়াক,খচ্ছৰ আৰু এবিধ সৰু ভেড়া তেওঁলোকৰ মূখ্য পশু ৷ আমি স্থানীয় লোকসকলৰ লগত কথা পাতি গম পালো যে কঠিন পৰিস্থিতৰ সত্বেও বছৰতো খাবৰ বাবে যঠেষ্ট খেতিৰ উৎপাদন কৰে ৷ বছৰৰ ৬-৮ মাহ এই গাঁওবোৰ বাকী পৃথিৱীৰ পৰা বিচ্ছেদিত হৈ থাকে ৷

ষষ্ঠ দিনাৰ ট্ৰেকত আমি বাৰে বাৰে পাহাৰ বগাব আৰু নামিব লগে হৈছিল ৷ এনে লাগিছিল যে আমি তললৈ যোৱাৰ পৰিৱৰ্তে ওপৰলৈহে গৈ আছো ৷ গছ-গছনি নথকা পাহাৰবোৰৰ দৃশ্যপট লাহে লাহে একঘেয় যেন লগা হল ৷ তুষাৰাবৃত পাহাৰবোৰ যেন কৰবাত হেৰাই গল ৷ নিৰস দৃশ্যপটৰ বাবে প্ৰায় ১৬ কিমি দৈৰ্ঘ্যৰ পথটো বৰ দীঘল যেন অনুভৱ হল ৷ এটা ক্লান্তিকৰ যাত্ৰাৰ মূৰত আমি পূৰ্ণেত উপস্থিত হলো ৷ পূৰ্ণেৰ কেম্পিং স্থলখন বৰ ভাল লাগিল ৷ ইয়াক সযত্নে সুন্দৰ কৰি ৰাখিছে ৷ দুখনমান সৰু হোটেলো আছে ৷ তাৰে এখনত নিশা অগণন তৰাৰে ভৰা এখন মুকলি আকাশৰ তলত বহি একাপ চাহ খাই মই যেন আনএখন পৃথীৱীলৈ স্থানান্তৰিত হলো ৷ দিল্লীত থাকি এনে তৰাৰে ভৰা মুকলি আকাশৰ কথা পাহৰিয়েই গৈছো ৷ শৈশৱৰ সেই বিজুলীচাকি নথকা দিনবোৰলৈ মনত পৰিল যেতিয়া আমি ৰাতি এনে মুকলি আকাশৰ আনন্দ লৈছিলো ৷ বেছিসকল বিদেশী পৰ্য্যটকে পূৰ্ণেত দুনিশা থাকে ৷ ইয়াৰ পৰা ফূকটল বৌদ্ধ বিহাৰলৈ এটা কাষৰীয়া ট্ৰেক আছে ৷ পাহাৰৰ গাত কাটি উলিওৱা বৌদ্ধ বিহাৰতো বৰ সুন্দৰ ৷ তালৈ গলে এদিন লাগে ৷ সময়ৰ অভাৱত আমি যাৱ নোৱাৰিলো ৷

আমাৰ অন্তিম কেম্পটো পিপূলাত লাগিছিল, ছাৰাপ নদীৰ পাৰত ৷ তীব্ৰ বেগী ছাৰাপ নদী বৈ গৈ সিন্ধু নদীত মিলে ৷ সেইদিনা আমি কেম্পফায়াৰ কৰি ফুৰ্তি কৰিলো ৷ নদীৰ সিপাৰে পাহাৰৰ ওপৰত পথ নিৰ্মাণৰ কাম চলি আছে ৷ গধূলি ওপৰত এখন BRO ৰ গাড়ী দেখি আমি আনন্দিত হলো ৷ পিছদিনা পুৱাতে ওলাই আমি প্ৰায় তিনি ঘণ্টাৰ মূৰত ছাৰাপ নদী পাৰ কৰি আমি BRO য়ে বনাই  থকা বাটত উঠিলো ৷ ঠাইখনৰ নাম ইচাৰ ৷ কিছুদেৰি অপেক্ষাৰ পাছত BRO ৰ সৰু লৰী এখন আহিল ৷ তাতে উঠি ধেকেচনি খায় প্ৰায় দুঘণ্টাৰ মূৰত আমি পাদুম পালোহি ৷ ট্ৰেকিংৰ আনুস্থানিক অন্ত পৰিল ৷

পাদুম যন্সকাৰৰ প্ৰাচীন ৰাজধানী ৷ ইয়াৰ পৰা এদিনৰ পথ ভ্ৰমণ কৰি আমি কাৰগিল পালো ৷ বাটত ১৪০০০ ফুট উচ্চতাৰ পেনজিলা গিৰিপথ পোৱা যায় ৷ ইয়াৰ পৰা দাৰুং-দুৰং হিমবাহৰ সুন্দৰ দৃশ্য পৰিলক্ষিত হয় ৷ কাৰগিলৰ পৰা লেহলৈ আন এদিনৰ বাট ৷ বাটত সিন্ধু নদী দেখিলো ৷ মোৰ দৰ্শন সূচীত থকা ব্ৰহ্মপূত্ৰ,গংগা, আৰু নীল নদীৰ লগত এতিয়া সিন্ধুও সংযোজিত হল ৷ লেহৰ পৰা বিমানেৰে ঘূৰি আহোতে পাহাৰবোৰৰ কথা ভাৱি ভাৱিয়েই টোপনি গলো ৷ ঘৰলৈ ঘূৰি আহি বহুদিনলৈ সপোনত মই সেই পাহাৰবোৰকেই দেখা পাইছিলো - যেন মোক আকৌ মাতিছে ৷ ট্ৰেকিংৰ দ্বিতীয় দিনা ভাৱিছিলো যে কি কছু উঠিছিলে পাহাৰত আহি এনেদৰে মৰিবলৈ ৷ এতিয়া ভাৱো যে কিয় এই অনুভূতিৰ বাবে ৪০ বছৰ অপেক্ষা কৰিছিলো ৷ পাহাৰত গৈ নিজৰ এটা নতুন স্বৰুপ উপলদ্ধি কৰিলো ৷ মন কৰিলেই ছন হয় ৷ পাৰিমনে প্ৰশ্নটো মোৰ শব্দকোষৰ পৰা ডিলিত কৰি দিলো ৷ এতিয়া ট্ৰেকিংৰ পৰৱৰ্তী সুযোগৰ অপেক্ষাত ৷

(এইটো মোৰ ব্লগ India Travel Diary ত প্ৰকাশিত মূল লিখনি Walking in thin air ৰ সংক্ষিপ্ত অনুবাদ)

খাৰতৌম : নীলনদীৰ জন্মস্থানলৈ মোৰ প্ৰথম বিদেশ ভ্ৰমণ

দিল্লীত তেতিয়া ধাৰাষাৰে বৰষুণ দি আছিল ৷ কাঁহিলী পুৱাতে মই আফ্ৰিকীয় দেশ ছুদানৰ ৰাজধানী খাৰতৌম অভিমূখে ওলালো ৷ গৃহযুদ্ধৰে জৰ্জৰিত দেশ ছুদানৰ নাম শুনিলেই বহুতে ভয় খায় ৷ ছুদান এখন সামৰিক শাসনত থকা দেশ ৷ কিন্তু মোৰ প্ৰথম বিদেশ ভ্ৰমণ হোৱাৰ বাবে মই ভয়ৰ পৰিৱৰ্তে আলোড়িতহে হৈছিলো ৷

ভ্ৰমণ কৰি মই ভাল পাঁও ৷ কেতিয়াবা কৰ্মসূত্ৰে আৰু কেতিয়াবা নিজৰ চখত, ভাৰতবৰ্ষখন মই প্ৰায় ওধৰ পৰা মূধলৈকে দেখিছো ৷ কাশ্মীৰৰ পৰা লাক্ষাদ্বীপলৈকে আৰু থৰ মৰুভূমিৰ পৰা তাৱাংগলৈকে মই ভাৰতত ফুৰিছো ৷ মই বিশ্বাস কৰো যে প্ৰতিখন দেশ বা ঠাইৰ একোটা নিজা বৈশিষ্ট আছে ৷ ভ্ৰমণৰ জৰিয়তে আমি নতুন নতুন অভিজ্ঞতা আহৰণ কৰো ৷ সেয়েহে সাধাৰণতে মানুহে ভ্ৰমণ নকৰা দেশ ছুদানতো মই কিছু নতুন উপলব্ধিৰ আশাবাদী আচিলো ৷

খাৰতৌমৰ বাবে দুবাইত বিমান সলনি কৰিব লাগে ৷ দিল্লীৰ পৰা এমিৰেটজ এয়াৰৱেইজৰ বিমানখন অলপ পলমকৈ দুবাইত অৱতৰণ কৰিলে ৷ ততাতৈয়াকে আমি খাৰতৌম অভিমুখী বিমানখনৰ নিৰ্ধাৰিত টাৰ্মিনেললৈ আগবাঢ়িলো ৷ দুবাইৰ নাম থকা বিমান বন্দৰটো যঠেষ্ট ডাঙৰ ৷ অৱশ্যে দিল্লীৰ নতুন টি-৩ টাৰ্মিনেলটোও কোনোপধ্যে ইয়াতকৈ কম নহয় ৷ বিদেশী বিমান বন্দৰবোৰত আমাৰ দেশীয়বোৰৰ দৰে হাতত নিয়া টোপোলাত টেগ লগোৱাৰ নিয়ম নাই ৷ সুৰক্ষা পৰীক্ষাৰ পিছত আমি বেছি দেৰি অপেক্ষা কৰিব লগা নহল ৷ দুবাইৰ পৰা খাৰতৌমলৈ প্ৰায় ছঘণ্টাৰ যাত্ৰা ৷ কিন্তু ভাৰতীয় সময়ৰ লগত ৩ ১/২ ঘণ্টাৰ ব্যৱধানৰ বাবে আমি খাৰতৌম পাঁওতে আবেলিহে হৈছিল ৷ সাধাৰণ সুবিধাযুক্ত খাৰতৌম আন্তৰাষ্ট্ৰীয় বিমান বন্দৰটোত অভিবাসন প্ৰক্ৰিয়াত প্ৰায় এঘণ্টামানেই লাগিল ৷ বিমানখনত অহা সৰহসংখ্যক বিদেশীয়েই চীনা মূলৰ ৷ সকলো বিদেশীয়েই দেশখনত খাৰুৱা তেলৰ অন্বেষণৰ লগত জৰিত GNPOC (Greater Nile Petroleum Operating Company) নামৰ এটা সমূহৰ কৰ্মী ৷ এই সমূহটোৰ মূখ্য অংশীদাৰ Chinese National Petroleum Corporation (CNPC) ৷ মই কাম কৰা ভাৰতীয় কোম্পানী ONGC এই সমূহত ONGC Videsh (OVL) ৰ জৰিয়তে ২৫% অংশীদাৰ ৷ সমূহৰ আনদুটা অংশীদাৰ হল মালয়েছিয়াৰ  পেট্ৰনাছ আৰু ছুদানৰ ছুদাপেট ৷ সস্তীয়া খাৰুৱা তেলৰ মোহতেই এই দেশ কেইখনে ছুদানৰ দৰে বিপদসঙ্কুল পৰিস্থিতিত কাম কৰি আছে ৷ বিশেষকৈ আমেৰিকা আৰু ইয়াৰ সহযোগী দেশ সমূহে ছুদান ত্যাগ কৰাৰ পিছত এই দেশ কেইখনে ইয়াক সুযোগ হিচাৱে লৈছে ৷

আমাৰ বাবে অহা প্ৰতিনিধি খালিদে আমাক ৰৈ থকা গাড়ীলৈ লৈ গল ৷ তাত কোনো টেক্সীৰ কাউণ্টাৰ নাছিল ৷ অসংগঠিত যেন লগা টেক্সী চালকবোৰে গ্ৰাহকৰ বাবে চিঞৰি থকা দেখিলো ৷ তেনেকুৱা এখন ঠাইতো কিন্তু প্ৰায়সংখ্যক টেক্সীয়েই টয়টা কৰলা বা উচ্চ শ্ৰেণীৰ গাড়ী দেখি কিছু আছম্বিত হলো ৷ ছুদানৰ মুদ্ৰা অস্থিৰ আৰু মুক্তভাৱে বিনিময় নহয় ৷ তথাপিও ১ ছুদানী পাউণ্ড ভাৰতীয় ১৯ টকাৰ সমতুল্য ৷ এয়াই কলা সোণ বা খাৰুৱা তেলৰ নিহিত ক্ষমতা ৷

ছুদানৰ জাতিগত সংৰ্ঘষ:

যঠেষ্ট তেলৰ ভাণ্ডাৰ থকা সত্বেও ছুদান এখন পিছপৰা দেশ ৷ ইয়াৰ মূখ্য কাৰণ হল বিগত কিছুবছৰৰ পৰা ছলি অহা জাতিগত সংঘাত ৷ এই সংঘাত খনিজ সম্পদত চহকী কিন্তু অবিকশিত দক্ষিণ ছুদানীয় জনগোষ্ঠী আৰু বিকশিত উত্তৰ ছুদানীয় জনগোষ্ঠীৰ মাজত ৷ দক্ষিণৰ কিছু অংশ বিদ্ৰোহীৰ কৱলত আছে ৷ উত্তৰ ছুদান সাধাৰণতে শান্তিপূৰ্বক ৷ দক্ষিণৰ লোকসকল উত্তৰৰ লোকতকৈ কৃষ্ণবৰ্ণীয় ৷ তেওঁলোক মূলতে খ্ৰীষ্টীয়ান ৷ উত্তৰবাসী মূলতে মুছলমান ধৰ্মী ৷ দেশখন বৰ্তমান ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ তত্বাৱধানত যুদ্ধবিৰতিৰ স্থিতিত আছে ৷ ২০১১ চনৰ জানুৱাৰী মাহত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ তত্বাৱধানত দেশখন বিভাজনৰ বিষয়ত জনভোট হব ৷ জনভোটৰ পাছত ভাৰতকে ধৰি দেশবোৰৰ পুঁজিনিৱেশৰ ভৱিষ্যতকলৈ চৰকাৰ উদ্বিগ্ন ৷

খাৰতৌম চহৰখন :

চহৰৰ মাজেৰে বৈ যোৱা নীল নদীয়ে চহৰখনক তিনিটা অংশত বিভক্ত কৰিছে - খাৰতৌম, উত্তৰ খাৰতৌম আৰু অমডুৰমান ৷ আমি খাৰতৌম আৰু অমডুৰমানতে কিছু ফুৰাৰ সুযোগ পাইছিলো ৷ ভাৰতীয় বাজাজ অটৰিক্সাবোৰ চহৰখনত পিনপিনাই ফুৰা দেখি ভাল লাগিল ৷ বাট-পথবোৰ যঠেষ্ট বহলেই দেখিলো ৷ গাড়ী চালকবোৰে ট্ৰেফিক নিয়মবোৰ পালন কৰা দেখি ভাল পালো ৷ কেৱল ভাৰতীয়লোকেই ট্ৰেফিক নিয়মবোৰ পালন নকৰি ভাল পায়যেন বোধ হল ৷

খাৰতৌমত আফ্ৰিকাৰ মহান জলস্ৰোত নীল নদীৰ জন্ম হয় ৷ চহৰৰ মাজতেই ৰোৱাণ্ডাৰ পৰা বৈ অহা বগা নীল (White Nile) আৰু ইথিওপিয়াৰ পৰা বৈ অহা নীলা নীল  (Blue Nile) লগ লাগে ৷ ইয়াৰ পৰাই নদীখন নীল নদীৰ নামেৰে ইজিপ্তলৈ বৈ যায় ৷ মহান মিছৰীয় সভ্যতাৰ বিকাশ নীল নদীৰ সাৰুৱা উপত্যকাতেই হৈছিল ৷ নীল নদীৰ সংগম দেখাতো মোৰ জীৱনৰ এটা পাহৰিব নোৱাৰা অভিজ্ঞতা হৈ ৰব ৷ মই উত্তৰাখণ্ডৰ দেৱপ্ৰয়াগত অলকনন্দা আৰু ভাগীৰথী নদীৰ সংগমত গংগাৰো উত্পত্তি দেখিছো ৷

নীল নদীৰ পাৰৰ অঞ্ছলত গছ-গছনি থাকিলেও চহৰখন প্ৰায়েই শুকান ৷ এদিন আমি অমডুৰমানৰ বাহিৰত থকা মৰুভূমি চাবলৈ গলো ৷ পকী ৰাস্তা এৰাৰ পিছত এটা জনসূন্য পথহীন এলেকাৰ মাজেৰে কিছুদূৰ যোৱাৰ পিছত আমি এখন ডাঙৰ গাঁৱত উপস্থিত হলো ৷ গাওঁখনৰ নাম নিফাছা ৷ এদালো গছ নথকা গাঁওখনত যঠেষ্ট সংখ্যক ঘৰ আছিল ৷ গাঁওখনৰ মাটিবোৰ একাপ্ৰকাৰ মুগা - ৰঙা বৰণৰ মিশ্ৰণ সদৃশ ৷ গাধৰে চলোৱা গাড়ীবোৰেৰে মানুহবোৰে পানী কঢ়িয়াই ফুৰিছিল ৷ আমাৰ গাড়ীখন দেখি কিছু স্থানীয় লোক ওচৰ চাপি আহিল ৷ আমাৰ ড্ৰাইভাৰে সিহঁতক আমি যে ভাৰতীয় বুজাই দিলে ৷ ভাৰতীয় মানুহক তেওঁলোকে হিন্দী বুলি কয় ৷ দুই-এটাই ভঙা-ভঙা ঈংগ্ৰাজীৰে আমাৰ লগত কথাও পাতিলে ৷ আমিও সেই স্থানীয় লোকসকলৰ লগত ফটো ওঠাই ক্ষণটো চিৰদিনৰ বাবে কেমেৰাত আৱদ্ধ কৰিলো ৷

খাৰতৌমৰ ওচৰে পাজৰে :

ছুদান আৰু ইজিপ্ত চুবুৰীয়া দেশ ৷ মিচৰীয় সংস্কৃতিৰ প্ৰভাৱ উত্তৰ চুদানৰ সীমাৱৰ্তী অঞ্ছলত যঠেষ্ট আছিল ৷ খাৰতৌমৰ পৰা ১৮০ কি মি নিলগত মেৰাও নামৰ ঠাইখনত বহুত পিৰামিড আছে ৷ এই পিৰামিডবোৰৰ গঠনৰ আৰ্হি মিছৰৰ পিৰামিডতকৈ অলপ বেলেগ ৷ সাধাৰণ পৰ্য্যটকৰ পৰা দূৰত থকা এই পিৰামিডবোৰ চাবলৈ বিশেষ অনুমতিৰ প্ৰয়োজন ৷ অনুমতি পত্ৰ পোৱাৰ পিছতো আমি সময়ৰ অভাৱত মেৰাও যাব নোৱাৰিলো ৷ ইয়াৰ খেদ ঠাকি যাব ৷

আন এদিন আমি চহৰৰ পাৰ প্ৰায় ৮০ কি মি নিলগত অৱস্থিত বগা নীলৰ ওপৰত বনোৱা জেবেল অৱলীয়া বান্ধ চাব গৈছিলো ৷ নদীৰ উত্তাল জলধাৰাক বান্ধি ৰখা জলাশয়টো একপ্ৰকাৰ সাগৰ সদৃশ লাগিছিল ৷ জলাশয়তোত যঠেষ্ট মাছ আছিল ৷ আমি কিছু সময় স্থানীয় মাছমৰীয়াসকলে মাছ ধৰাতো উপভোগ কৰিলো ৷ ইয়াত ফটো ওঠোৱাতো নিষিদ্ধ বাবে মই নিৰাশ হলো ৷ ফটো তুলিবলৈ আমি সদায়েই সাৱধান আছিলো ৷ ছুদান এখন সামৰিক শাসনত থকা দেশ ৷ ফটো তুলাৰ অপৰাধতে তেনে এখন ঠাইত জেললৈ যোৱাতো ডাঙৰ কথা নহব কিজানি ৷ সেয়েহে আমি সুধিহে ফটো তুলিছিলো ৷

হালধীয়া জ্বৰৰ ভীতি :

ছুদান, ইজিপ্তকে আদি কৰি কিছু আফ্ৰিকীয় দেশলৈ গলে হালধীয়া জ্বৰৰ টিকাকৰণ জৰুৰী ৷ দিল্লীত দীঘলীয়া আৰু অসুবিধাজনক টিকাকৰণ প্ৰক্ৰিয়াৰ বাবে আমি টিকা নোলোৱাকৈয়ে গৈছিলো ৷ কিন্তু আমাক তাত জানালে যে হালধীয়া জ্বৰৰ টিকা প্ৰমাণ পত্ৰৰ অবিহনে বিমান বন্দৰত বৰ্ডিং কাৰ্ড নিদিব ৷ টিকা লোৱাৰ ৯ দিনৰ পৰাহে প্ৰমাণ পত্ৰ বৈধ হয় ৷ ইয়াক শুনি আমি পেটে পেটে ভয় খালো ৷ ততাতৈয়াকে স্থানীয় টিকাকৰণ কেন্দ্ৰলৈ গৈ আমি টিকা ললো ৷ অহাৰ সময়ত ৯ দিন নহলেও আমাৰ অসুবিধা নহল ৷ কোম্পানীৰ জনসংযোগ বিষয়া খালিদে সকলো মেনেজ কৰি দিলে ৷

আব্দুলক লগ পালো :

আব্দুলৰ আছল নাম আব্দেল ৰেহমান এল-ৰছিদ ৷ আব্দুল মোৰ ইন্জিনিয়াৰিং কলেজত সহপাঠী আছিল ৷ ছুদান যোৱাৰ কেইদিনমান আগত প্ৰায় ১৮ বছৰৰ মূৰত আব্দুলক ফেচবুকত লগ পালো ৷ আব্দুল বৰ্তমান ছুদান এয়াৰৱেইজত কৰ্মৰত ৷ আব্দুলৰ ঘৰ খাৰতৌমতে বুলি জানি ভাল লাগিল ৷ মই যোৱাৰ খবৰ আব্দুলক দিছিলো ৷ এদিন গধূলি আব্দুল মোক বিছাৰি আমাৰ অতিথিশালালৈ আহিল ৷ ১৮ বছৰৰ মূৰত আব্দুলক লগ পাই যঠেষ্ট ভাল লাগিল ৷ গধূলিটোৰ অধিক সময় স্মৃতি ৰোমন্থনতেই গল ৷ পূৰণা সহপাঠী সকলৰ বিষয়ে খবৰ বিনিময় কৰিলো ৷ মই ঘূৰি অহাৰ দিনাও আব্দুল মোক বিদায় জনাব আহিছিল ৷

ঘূৰণি যাত্ৰা :

মোৰ প্ৰায় ১০ দিনিয়া ভ্ৰমণটোৰ সামৰণি পৰিল দুবাইত এটা নিদ্ৰাহীন ৰজনীত ৷ গধূলি প্ৰায় ৮ বজাত আমি খাৰতৌমৰ পৰা প্ৰস্থান কৰিলো ৷ দুবাই আৰু খাৰতৌমৰ স্থানীয় সময়ৰ মাজত ১ ঘণ্টাৰ ব্যৱধান ৷ আমি নিশা ১২:৩০ ত দুবাইত অৱতৰণ কৰিলো ৷ দিল্লীমূখী বিমানৰ বাবে আমাৰ হাতত প্ৰায় ৩ ঘণ্টা আছিল ৷ গোটেই সময়খিনি আমি  টাৰ্মিনেল-৩ ত থকা কৰমুক্ত (দুবাই দ্যুটি ফ্ৰী) দোকানবোৰত বজাৰ কৰিয়েই কটালো ৷ ৰাতিপুৱা কেতিয়া হল গমেই নাপালো ৷ দিল্লীমূখী বিমানত বহাৰ লগে লগে মোক টোপনিয়ে হেছি ধৰিলে ৷ বিমানৰ মনোৰঞ্জন তন্ত্ৰত এখন হিন্দী বোলছবি লগাই ললো ৷ কেতিয়া টোপনি গলো গমেই নাপালো ৷ দিল্লী আহিহে সাৰ পালো ৷